Stopa procentowa to cena (koszt kapitału, czyli inaczej odsetki), jaką należy zapłacić posiadaczowi kapitału za to, że go pożyczy na ustalony czas.

Stopy procentowe ustalane są w Polsce przez Radę Polityki Pieniężnej, która jest organem Narodowego Banku Polskiego. Rada może zdecydować się na podwyższenie lub obniżenie stóp procentowych, co przekłada się na wzrost lub spadek kosztów kredytów i pożyczek dla banków komercyjnych. Następnie banki pożyczają ten kapitał KREDYTOBIORCOM.

Każdy bank centralny na świecie ma tzw. cel inflacyjny. Polega to na tym, że bank centralny przyjmuje optymalny poziom inflacji w danym roku i stara się nie dopuścić do jego przekroczenia. W Polsce od 2003 roku obowiązuje cel na poziomie 2,5%, przy czym Rada Polityki Pieniężnej dopuszcza różnice o jeden punkt procentowy w dół lub w górę. Jednym z narzędzi umożliwiających realizację planu są właśnie stopy procentowe.

RPP podnosi stopy
Kiedy poziom inflacji z różnych przyczyn zaczyna rosnąć, rosną też ceny, przez co z biegiem czasu za daną kwotę można coraz mniej kupić. Żeby zapobiec drastycznemu wzrostowi cen, Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe. Kiedy rosną stopy procentowe, rośnie cena pieniądza, zatem bank centralny pożycza pieniądze bankom komercyjnym po wyższej niż do tej pory cenie, a banki komercyjne udzielają wyżej oprocentowanych kredytów.
→ Zamiast inwestować bardziej opłaca się oszczędzać, w efekcie czego mamy do czynienia ze studzeniem wzrostu gospodarczego.

RPP obniża stopy
W sytuacji kryzysu gospodarczego oraz recesji, rynkowa koniunktura może być stymulowana poprzez obniżenie wysokości stóp procentowych. Niskie stopy procentowe przekładają się na wzrost podaży pieniądza – koszty kredytów spadają, dużo łatwiej jest je również dostać, przez co rosną zarówno inwestycje, jak i konsumpcja.
→ W efekcie obniżenia stóp procentowych przedsiębiorcy inwestują w swoje firmy,
tworzą nowe miejsca pracy, co dodatkowo stymuluje wzrost gospodarczy.

Każdy zaciągnięty kredyt składa się z dwóch części – kwoty kapitału oraz odsetek.

Część kapitałowa (inaczej część bazowa) to po prostu ułamek nominalnej kwoty pożyczonej od banku uzależniony od wysokości kredytu oraz jego okresu.

Oprocentowanie (odsetki) z kolei to koszt/cena jaką musimy zapłacić w związku z pożyczeniem kapitału. Najczęściej wyrażona jest ona procentowo i liczona jest w skali roku. Koszt ten jest doliczany w odpowiednich proporcjach do comiesięcznych rat kredytowych. Oprocentowanie to jeden z głównych parametrów oferty kredytowej.

Na łączną wysokość oprocentowania kredytu zaciągniętego w złotych mają wpływ dwa czynniki – wartość wskaźnika WIBOR oraz marża banku.

WIBOR (skrót pochodzący od nazwy Warsaw Interbank Offered Rate) to oprocentowanie, po którym udzielane są pożyczki pomiędzy bankami na krajowym rynku. Wysokość tego
wskaźnika jest zmienna, ustalana na podstawie danych dostarczanych przez banki. Wskaźnik WIBOR, czyli koszt kredytu pomiędzy bankami, jest silnie uzależniony od aktualnych stóp procentowych – dlatego właśnie w przypadku ich wzrostu rośnie także rata naszego kredytu.

Drugą składową kosztu kredytu jest marża banku, która jest ustalana przez kredytodawcę na podstawie własnej polityki oraz oceny indywidualnej sytuacji klienta. Warto zauważyć, iż wzrost wskaźnika WIBOR nie przekłada się bezpośrednio na wzrost zysków banków – o zysku banku z tytułu udzielenia kredytu decyduje przede wszystkim marża